Collectie museum De Muts

De collectie omvat mutsen en poffers uit de periode van ca 1850 tot 1950. Voor het merendeel betreft het Brabantse mutsen, daagse muts, Eindhovens mutsje, kindermuts, kroezel of kroon, ondermuts, paske, zondagse poffer, rouwpoffer, halve rouwpoffer,
falie, etc. Ook zijn er diverse mutsen uit andere streken.

De hoofdtooi als statussymbool.

Het is niet gemakkelijk te achterhalen waaruit de muts met de geplooide voorstrook (toerke), die in de 19e eeuw in sommige streken werd gedragen, is ontstaan. Muts of poffer is een algemene benaming, die voor zich zelf spreekt. De muts klederdracht 1droeg men door heel Brabant van plaats tot plaats in allerlei variaties en veel verschillende benamingen, o.a. klein mutsje, koveltje, Kempische muts, kindermuts, cornetmuts, Eindhovense mutsje, drie-toerkes muts, daagse muts enz. De mutsen werden gemaakt door mutsenmaaksters die vaak met eenvoudig gereedschap ware kunstwerken wisten te ontwerpen. Een aantal van die 'kunstwerken' is opgenomen in de collectie.

De Poffer

De poffer is midden 19e eeuw ontstaan als paske (smalle strook stof versierd met smalle geplooide stof) en werd over een witte muts gedragen. Het is typisch Brabants en vormt een onderdeel van de Brabantse Klederdracht voor vrouwen.
Bijna iedere dorp in Brabant had vroeger mutsenmaaksters die elk een eigen ontwerp hadden. Gaandeweg groeide het paske uit tot een poffer van formaat die een statussymbool voor de vrouw op het Brabantse platteland werd. De poffer werd gedragen bij zon- en feestdagen en bij trouw en rouw. De hoofddracht bestaat uit een kleine zwarte ondermuts, daaroverheen kwam een kante muts en daaroverheen de bloemenkrans, de poffer.

Brabant

Brabant was voor 1900 met zijn arme zandgrond niet erg welvarend. Daar kwam langzaam verandering in, bij de opkomst van het kunstmest.
En deze vooruitgang zag men duidelijk terug bij het groter worden van de poffer, totdat deze omstreeks 1920 zijn grootste omvang bereikte. Tot omstreeks 1950 is de poffer nog sporadisch gedragen.

West Brabant

In West-Brabant (de Baronie en het Markizaat van Bergen op Zoom) had men de Kroezel of Kroon, die bestond uit een halfronde wrong samengesteld uit heel kleine bloempjes. Tussen de bloemen verwerkte men dauwdruppeltjes. Diverse musea hebben deze unieke Brabantse klederdrachtmutsen in hun collectie opgenomen. Bij het 200-jarig bestaan van de provincie Noord-Brabant is de poffer zelfs op de achterzijde van de herdenkingsmunt geplaatst.

De Muts munt1  De Muts munt2

FOOTER2016 1